In 1674 woonden verschillende voorouders in Utrecht. 

Adam Schalksz van Arkel (1642-1687),

Annigje van Loenen (1664-1758),

Lucretia van Dompselaer (1638-1684), 

Hendrik van Wesel (1625-1691),

Geertruij van Vreeswijk (1643 - 1680),

Jelis Lagas (uit Limburg; hij trouwde in 1651 in Utrecht met Lijsbeth de la Fonteijne, geboren in Utrecht)

en hun gezinnen om enkelen te noemen.

Op 1 augustus 1674, aan het eind van een warme woensdag, trekt er een hevige storm over de stad met grote gevolgen : het middenschip van de Domkerk stort in !

Het weer is in 1673 en 1674 extreem : de winter is lang en koud; de binnenwateren, de grote rivieren en zelfs de Zuiderzee zijn tot twee keer toe dichtgevroren. Half november 1673 vriest het al, begin april 1674 ligt er nog ijs. De lente is kort en hevig; de zomer is koel en buiig met veel onweer. Op 1 augustus 1674 komt de atmosferische spanning tot ontlading.

Op deze woensdag trekt tegen half 8 in de avond een koudefront over de lage landen die de drukkende hitte van de dag verdringt door koel zomerweer. Het onweer dat hiermee gepaard gaat is bijzonder actief. De wind wakkert aan en samen met sterke rukwinden richt het op grote schaal aanzienlijke schade aan in Noordwest Europa. Op zijn hoogtepunt trekt de storm precies over de stad Utrecht.

De storm werd destijds bekend als het Schrickelik Tempeest. Het jaarboek De Hollantsche Mercurius van augustus 1674 meldt  :

Op den eersten deser  's avonts omtrent 8 uren by na door geheel Hollandt een gruwelijck onweder, met Donder, Blixem, Wint, regen en hagel vermengt. Te Amsterdam geschiede daer van groote schade, dewijl den krachtigen Wint de meeste boomen omsloegh, veel Schepen van voor de Palen wegh dreef, daer van soncken, en verscheyden huysen van gevels ontbloote. Men vont naeulijcks een Huys dat niet aan Pannen, Glasen of ergens anders aen beschadigt was.

Verscheyde Molens waeyden om. Te Brussel vielen soo groote Hagelstenen als Knickers, en wierden de Boomen niet alleen uyt de Aerde gegoyt, maar ook veel gevels omgeworpen. Te Antwerpen wiert de Brugh, die over de Schelde lagh, door den stercken Wint mede stuck gesmeten, en de Schepen hier en daer gedreven. Te Hamburgh en omtrent d'Elve gevoelde men dit onweder oock. Te Straetsburgh vielen Hagelstenen als Kinder hoofden.

De onweersbuien en rukwinden (waarschijnlijk tornado's) trekken een spoor van venielingen over ons land zonder in kracht te minderen. Vooral de stad Utrecht en de omliggende dorpen krijgen het zwaar te verduren. De ranke torenspits van Vleuten en de kerktorens van Jutphaas, Bunnik, Houten en IJsselstein worden verwoest. Er zijn talloze meldingen van gehele of gedeeltelijke verwoesting van kerktorens.

De ravage die de storm in een kwartier in de stad aanricht is enorm : een ingestorte herberg buiten de Wittevrouwenstraat en de molens op de stadswallen hebben geen wieken meer. Bomen langs de Vecht, op het Vreeburg, het Janskerkhof en bij de Geertekerk worden uit de grond gerukt of vernield. De Jacobikerk en Nicolaaskerk verliezen hun spitsen; de torens van de Buurkerk, de Pieterskerk en de Agnietenkerk raken zwaar beschadigd.

De Domkerk heeft wellicht de meeste schade : het middenschip van de kerk stort in !                  Landschapsschilder Herman Saftleven (1609-1685) krijgt van het Utrechtse stadsbestuur opdracht om van de ravage in de stad tekeningen te maken.

Het extreme weer van deze dag heeft talloze slachtoffers geëist, grote verwoestingen in dorpen en steden veroorzaakt en het maatschappelijke leven sterk ontwricht. De mensen waren totaal ontredderd. Maanden na deze verwoestende storm lag de stad nog steeds in puin. Utrecht was bovendien platzak. Twee jaar eerder werd de stad bezet door de Fransen en deze dwongen het stadsbestuur enorme geldbedragen aan het Franse rijk te betalen. Bovendien werden er nog eens 8000 soldaten ingekwartierd in de Domstad. Toen de Fransen in 1672 vertrokken eisten ze nog eens 450.000 gulden.

Utrecht zat financieel helemaal aan de grond. Herstel van het Domschip kon niet betaald worden. Wel werd het overgebleven deel van de kerk dichtgemaakt en bleef zodoende in gebruik. Wegens geldgebrek werd het puin van het schip pas in 1826 (zo'n 150 jaar later !) opgeruimd. Er ontstond een groot plein dat in 1912 officieel de naam Domplein kreeg. Uit onderzoek bleek de Domkerk te staan op de resten van een 2000 jaar oud Romeins castellum ! Bestrating geeft nu aan waar kerkelijke bouwwerken en het castellum hebben gestaan. In 2010 is aan het Domplein een ondergronds publiekscentrum geopend over de 2000 jaar geschiedenis van deze plek.

Tip : Thea Beckman (uit Bunnik !) heeft in 1980 een Zilveren Griffel gewonnen met Stad in de storm over de bezetting van Utrecht door de Fransen in 1672. Een uitgave van Lemniscaat.                                               

Ook schreef zij de Val van de Vredeborch. Dit speelt zich af in Utrecht anno1548.

Bronnen :

* https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum

* https://indebuurt.nl/utrecht

* https://hetutrechtsarchief.nl

* https://youtube.com

* www.het utrechtsarchief.nl